Blog
De waarheid over waarden
Geplaatst op 21/09/2021
Door: Paul Vos, Consultant bij ViQiT
Afgelopen regenachtige zomer was een goed moment om, naast ontspannen, ook wat op te ruimen in huis. Tijdens het uitpluizen van stoffige dozen kwamen daar ineens oude studieboeken naar boven. Voor mij al weer meer dan 15 jaar geleden. Maar titels als ‘Grondslagen van marketing’, ‘De menselijke maat’ en ‘Ondernemerschap’ brachten toch veel herinneringen naar boven. Terwijl ik zo door de bladzijde bladerde om te zien wat er nu was blijven hangen, viel mij iets op. De meeste boeken leveren vooral droge kennis. Pas na het opdoen van ervaring gaan sommige termen leven en wordt de meerwaarde ervan langzaam duidelijk. Een concreet voorbeeld: “Een van de uitgangspunten bij een goede strategie zijn de kernwaarden. Kernwaarden fungeren als ethisch kompas en zijn de kern van de bedrijfscultuur binnen een onderneming. Het uiteindelijke aantal kernwaarden bedraagt idealiter ergens tussen de drie en zes. Meer kunnen mensen vaak niet onthouden, minder zijn te weinig onderscheidend.” (ook te vinden op https://managementmodellensite.nl/kernwaardenmix/#.YTDTmVLivTM )
Als student heb ik dit gelezen, blijkbaar toetsen op gehaald en is het daarna in een hoekje geraakt. Teruglezend denk ik wel te snappen wat er staat. Maar is snappen en uitleven hetzelfde? En wat is nu de echte kracht van waarden?
Scrum zombies!
In ons vakgebied is de introductie van Agile, met Scrum in het bijzonder, inmiddels goed ingeburgerd. Het gebruik van stand-ups, stickies op een bord, sessies voor teambuilding en ‘retro’s’ zijn dagelijkse kost. En dat alles op basis van een eenvoudige Scrum Guide die alles zo simpel mogelijk maakt met weinig woorden. Totdat: scrum zombies! Ook bekend als SINO (scrum in name only). Alle rituelen en gebruiken worden netjes gevolgd. En toch wordt er geen waarde geleverd en raakt iedereen gefrustreerd. En dat terwijl Scrum.org een eenvoudige waarde meegeeft:
“Scrum is a framework within which people can address complex adaptive problems, while productively and creatively delivering products of the highest possible value.”
Talloze blogs, agile coaches en organisatie veranderingen zijn hier op los gelaten om het eenvoudige van de scrum guide levend te maken. Soms succesvol, soms niet. Voor zover ik het kan zien, is er nog geen ‘silver bullet’ gevonden om dit probleem te tackelen. Alhoewel, er lijkt een rode draad te zijn die hier altijd in terugkomt: persoonlijke waarden en gedrag in relatie tot anderen.
Jouw rugzak
Overal waar je komt neem je een eigen rugzak mee. Een groot gedeelte daarvan zijn kennis en skills. Maar wat je met die kennis en skills doet en hoe je die inzet, wordt gevormd door je ervaringen en overtuigingen. Een zogeheten ‘moreel kompas’ of ‘kernwaarden’. En het is met name in dit stuk waar het in samenwerken mis gaat. Kennis kan je bijspijkeren en skills zijn tot zekere hoogte aan te leren. Maar je persoonlijke overtuiging over wat werkt, is een stuk lastiger. Neem bijvoorbeeld de regel ‘Mensen en hun onderlinge interactie boven processen en hulpmiddelen’ uit het Agile Manifesto (https://agilemanifesto.org/iso/nl/manifesto.html). Te vaak nog zie ik mensen die de stand-up gebruiken als een soort status meeting waarbij het proces belangrijk wordt. En er veel tijd wordt besteed aan de burndown, het bord of andere hulpmiddelen in plaats van aan het gesprek zelf. Hoe gaat het met de mensen en de onderlinge interactie? Is het een betrouwbare plek? Spreekt iedereen zich uit? En vooral: wordt er samen gewerkt aan concrete oplossingen die waarde leveren?
De praktijk
Samenwerken met mensen is rommelig. In mijn rol als scrummaster, maar ook in mijn rol als HR-eindverantwoordelijke bij ViQiT, ben ik vooral bezig met mensen en hoe processen groei en ontwikkeling stimuleren. Daarvoor heb ik nog geen ‘silver bullet’ waarmee alles fantastisch is geregeld voor iedereen. Het Agile Manifesto helpt mij in ieder geval om zicht te houden op wat echt belangrijk is in mijn rol als scrummaster. Daarnaast neem ik in mijn werk en leven eigen overtuigingen mee die naadloos aansluiten op de waarden van ViQiT. Door hier actief mee te werken, merk ik het direct als iets niet goed loopt. En het geeft mij de handvatten om mijn eigen acties aan te passen. Wat mijn eigen waarden zijn? Houd het resultaat voor ogen, maak keuzes waar die gemaakt moeten worden, werk samen, vraag en geef actief inzicht en ga uit van de kracht van mensen. Duidelijkheid over waar je voor staat, zorgt ervoor dat je daadwerkelijk kan samenwerken. Echte conflicten komen meestal niet voort uit ‘technisch’ falen, maar eerder een falen op het vlak van wat iemand belangrijk vindt. Door te ontdekken welke waarden jij hebt en welke waarden er om je heen leven kom je op gelijke grond. Of misschien wel tot de conclusie dat een succesvolle samenwerking er niet in zit. En ook dat is winst. Pas bij succesvolle samenwerking komen er mooie, vernieuwende en interessante producten. En zo wordt onder andere IT eenvoudig weer een stukje beter 😉.
Now go!
Het gebruik van waarden wordt nog vaak niet begrepen. Er lopen nog veel mensen rond die bij gebrek aan zelfkennis zichzelf een waarde toedichten die zij niet bezitten. En ik zie veel bedrijven met hun waarden schermen in prachtige marketing campagnes. Maar door rond te lopen en te vragen hoe mensen hun werk doen is al snel te merken of waarden een trucje en ritueel zijn. Of dat deze daadwerkelijk worden doorleeft. Aan mijn mede scrum masters wil ik meegeven om hier alert op te zijn. Speelt iedereen dezelfde wedstrijd? Of zitten er mensen toch op een verkeerde plek?
Maar eigenlijk geld dit voor iedereen. Let in iedere plek waar je komt om samen te werken eens op hoe mensen daadwerkelijk met elkaar om gaan. Herken je iets van onderliggende waarden? Of is het bij tegeltjes wijsheden gebleven?