Blog
Best practices zijn dood!
Geplaatst op 7/10/2013
Door: ViQiT, bij ViQiT
Mijn dochter speelt, net als ik, gitaar. In onze omgeving lukte het niet een goede gitaarleraar te vinden. Om die reden geef ik haar zelf gitaarles. Onlangs vroeg ze me, waarom ze eigenlijk op een bepaalde manier gitaar moet spelen. Ik vertelde haar dat we dat volgens een bepaalde manier doen, omdat heel veel mensen hebben ervaren dat dit de beste manier was. ‘Waarom is dit dan de beste manier?’ vroeg ze vervolgens. Ik legde uit dat deze manier tot stand kwam omdat veel mensen hun ervaringen met gitaarspelen hebben gedeeld. De beste ervaringen daaruit kwamen vervolgens in de lesboeken terecht. Ondertussen dwaalden mijn gedachten af naar mijn werk.
De afgelopen 15 jaar heb ik veel met allerlei vormen van beste ervaringen, ofwel best practices gewerkt. Soms waren ze nuttig, soms voorgeschreven en regelmatig heel irritant. Een multinational waarvoor ik ooit werkte spande de kroon. Er werd op een vrijdagmiddag meegedeeld: ‘vanaf maandag zijn wij een Prince2 organisatie!’. Zucht. De woorden implementatie, draagvlak, en bottom-up moesten daar in de boardroom kennelijk nog geïntroduceerd worden.
Best practices ontstond ooit uit, jawel, praktijk ervaringen. Verzameld door slimme mensen bij bekende organisaties die in goede aanpakken overeenkomsten zagen en deze verzamelden. Vervolgens werden ze gebundeld en verspreid. Zo kon iedereen er zijn voordeel mee doen. Tot zover niets aan de hand.
In de loop van de jaren heb ik met steeds meer best practices kennis gemaakt en gewerkt. Denk aan de verschillende CMM(i) varianten, Prince2, ITIL, ASL, BisL, Scrum et cetera.
Al deze methodes hebben wat mij betreft hun nut bewezen als het gaat om inrichting van softwareontwikkeling en –beheer afdelingen. Op een gegeven moment klopten organisaties bij me aan met de vragen als ‘kan je ons certificeren op CMMI level 3’. Tegelijkertijd schreven ze in de aanbestedingsdocumenten strikt gebruik van Prince2 voor. Langzamerhand begon ik toen toch mijn wenkbrauwen te fronsen.
Ik antwoordde in die gevallen meestal, ‘Natuurlijk! Maar welk probleem wil je hier eigenlijk mee oplossen?’. Hier zijn de best practices doel op zich geworden, en geen hulpmiddel meer om een organisatie verder te helpen. Als je alleen maar best practices gebruikt om aan de gevel duidelijk te maken welk certificaat je hebt gehaald, stop er dan alsjeblieft mee. Best practices als doel in plaats van middel? Als dat de enige manier is waarop men ze gebruikt zijn best practices wat mij betreft dood: snel begraven zou ik zeggen.
Het strikt toepassen van welke best practices methode dan ook leidt vaak tot gefrustreerde medewerkers. Voor de organisatie leidt het in het beste geval tot een gevoel van veiligheid. Ook mooi zou je zeggen. Iedereen kan rustig gaan slapen. Was het maar waar, het is slechts schijnveiligheid.
Best practices zijn natuurlijk een prima hulpmiddel. Op basis van best practices is het via bijvoorbeeld een QuickScan gemakkelijk inzicht te krijgen in de belangrijkste problemen van een organisatie. Het ‘laaghangend fruit’. Ook voor het inrichten van organisaties kunnen deze methodes nuttig zijn. Het geeft je een leidraad. Niet elk wiel hoeft tenslotte opnieuw uitgevonden te worden. Het van kaft tot kaft toepassen van de methodes, of level-hunting heeft geen zin. Je bent dan bezig de vorige oorlog te winnen.
Mijn dochter vroeg waarom ik zo peinzend keek, en ik was weer terug bij de gitaarles. Ze zei dat het misschien toch een goed idee was om van de ervaringen van anderen te profiteren. Als je het gitaarspelen dan onder de knie hebt, kan je altijd nog op je eigen manier spelen en liedjes maken, opperde ze. Ik gaf haar een knipoog en stelde me haar even voor over 20 jaar, als consultant. Gebruik makend van best practices. De ideeën die in het verleden, nu en de komende 20 jaar worden verzameld. Gekoppeld aan haar eigen opvattingen en creativiteit kunnen die best succesvol zijn. Best practices zijn dood, leve best practices!